SPRAWOZDANIE Z XLIV OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2017/2018
W roku szkolnym 2017/2018 Polskie Towarzystwo Historyczne zorganizowało czterdziestą czwartą edycję Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej dla szkół ponadgimnazjalnych. Jej przeprowadzenie było możliwe dzięki pracy Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej działającego w strukturach PTH, Komitetów Okręgowych i Komitetów Szkolnych zrzeszających nauczycieli z całego kraju. Olimpiada Historyczna została zrealizowana dzięki dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej przy wsparciu Kancelarii Sejmu RP oraz Instytutu Pamięci Narodowej a także innych instytucji, w tym uczelni wyższych i wydawnictw „Nowa Era” oraz „Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne”.
Eliminacje I stopnia
Eliminacje szkolne (I stopnia) Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Szkolne i Międzyszkolne Komisje Olimpiady w dniach 11 września – 30 listopada. Przystąpiło do nich 2676 uczniów. Tematy wszystkich prac pisemnych miały następujące brzmienie:
Starożytność: Niewolnictwo w antycznym świecie. Charakterystyka i ocena zjawiska.
Średniowiecze: Polska a państwo krzyżackie w Prusach w XIII-XV w.
Nowożytność: Uwarunkowania rozwoju reformacji w Polsce w XVI-XVIII w.
Historia XIX w.: Ekspansja terytorialna i polityczna Rosji od 1795 do 1914 r.
Historia XX w.: Między Wschodem a Zachodem. Nowe państwa Europy środkowej i ich problemy w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
Historia parlamentaryzmu w Polsce: Rola monarchy w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Historia regionu: Wiek pary i stali – gospodarcze i społeczne przemiany w moim regionie w XIX w.
Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą plus, bardzo dobrą lub celującą, zostali dopuszczeni do eliminacji ustnych, które zorganizowano w dniach 21-23 listopada. W czasie eliminacji ustnych uczniowie odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadgimnazjalnych, 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności, 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur z wykazu przygotowanego przez Komitet Główny. W wyniku zawodów ustnych I etapu Komisje Szkolne wyłoniły 1922 osoby, które zostały zakwalifikowane do II etapu.
Eliminacje II stopnia
Eliminacje pisemne II stopnia (etap okręgowy) zostały przeprowadzone w siedzibach 17 Komitetów Okręgowych Olimpiady w terminie od 13 do 31 stycznia 2018 r. Przystąpiło do nich 1790 uczestników.
Komitety Okręgowe przekazały zakodowane prace uczniów do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen oceniającego przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Autorzy prac ocenionych notą co najmniej dobrą plus zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 14–30 stycznia 2018 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych. W eliminacjach ustnych uczniowie odpowiadali przed komisjami na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) pięciu wybranych lektur (trzy z wykazu lektur ogłoszonego przez Komitet Główny oraz dwie wybrane przez ucznia).
Po przeprowadzonych eliminacjach ustnych Komitety Okręgowe wytypowały osoby, które zajęły pierwsze trzy lokaty (automatycznie zostały zakwalifikowane do eliminacji centralnych) oraz osoby z liczbą punktów większą niż 80, które zaproponowano Komitetowi Głównemu jako kandydatów do eliminacji centralnych.
Prace kandydatów do eliminacji centralnych zostały przekazane Przewodniczącemu Komitetu Głównego, który przeprowadził ich weryfikację i analizę porównawczą oraz dokonał zatwierdzenia wyników II etapu. Na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji III stopnia uczestników, którzy zajęli pierwsze trzy lokaty w okręgach, oraz kandydatów, którzy w eliminacjach okręgowych uzyskali wynik powyżej 90 punktów. Po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań do eliminacji centralnych zakwalifikowano 113 uczniów.
W ramach eliminacji II stopnia Komitety Okręgowe, we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i publicznymi uczelniami wyższymi, organizowały spotkania warsztatowe i wykłady dla nauczycieli i opiekunów uczestników Olimpiady. Zwycięzcy II etapu otrzymali od organizatorów nagrody książkowe, wyżywienie w czasie eliminacji i zwrot kosztów podróży.
Eliminacje centralne
Eliminacje centralne (III stopnia) zostały zorganizowane przez Komitet Główny Olimpiady Historycznej w dniach 6-9 kwietnia 2018 r. w Gdańsku-Jelitkowie. Wzięło w nich udział 113 uczniów. Wszystkim uczestnikom zapewniono wyżywienie i zakwaterowanie w czasie eliminacji w hotelach „Prawdzic” i „Rzemieślnik”.
W dniu 7 kwietnia odbyły się eliminacje pisemne III etapu Olimpiady. Uczestnicy pisali prace na następujące tematy:
1. Starożytność: Ekspansja Rzymu od początku pryncypatu do śmierci Marka Aureliusza.
2. Średniowiecze: Odnowienie Królestwa Polskiego na przełomie XIII i XIV w. Przebieg i konsekwencje.
3. Historia nowożytna: Wojna trzydziestoletnia i jej następstwa dla Europy.
4. Historia XIX w.: Polityka mocarstw zaborczych wobec ziem polskich i Polaków 1864-1914. Próba porównania.
5. Historia XX w.: Walka o granice państwa polskiego po I wojnie światowej.
6. Historia parlamentaryzmu w Polsce: Geneza sejmu walnego koronnego i sejmu Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Kluczowe etapy kształtowania i ich konsekwencje.
Następnie tego samego dnia uczniowie przystąpili do pracy z tekstem źródłowym. Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane do oceny ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady. Ocenione prace wraz z kartami ocen dwóch oceniających przedstawiono następnie do oceny i zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
W dniu 8 kwietnia odbyła się część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed komisjami na pytania z wybranej przez uczestnika dziedziny oraz pytania nt. zgłoszonych przez niego ośmiu lektur (pięć lektur z wykazu Komitetu Głównego, trzy zaproponowane przez ucznia).
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu centralnego Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów XLIV Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 39 osobom, które w eliminacjach III stopnia uzyskały minimum 74 punkty. Tytuł finalisty otrzymali wszyscy pozostali uczestnicy eliminacji.
Dnia 9 kwietnia 2018 r. odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia XLIV Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej, w której udział wzięli: reprezentanci Kancelarii Sejmu RP, Dyrektor Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej – mgr Adam Hlebowicz oraz członkowie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Został także odczytany list Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego skierowany do uczniów biorących udział w Olimpiadzie.
Zwycięzcą Olimpiady został Kamil Gryczyński z V Liceum Ogólnokształcącego im. Augusta Witkowskiego w Krakowie, który otrzymał główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP (komputer przenośny). Drugi komputer, ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP, odebrał Szymon Górny z II Liceum Ogólnokształcącego w Koszalinie, który uzyskał najlepszy wynik w specjalności „Historia Parlamentaryzmu w Polsce”. Specjalną Nagrodę Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej wręczono najlepszemu laureatowi z zakresu specjalności „Historia XX wieku” – Piotrowi Załęskiemu z V Liceum Ogólnokształcącego im. A. Witkowskiego w Krakowie. Pozostałe nagrody rzeczowe i książkowe ufundowane przez MEN, Kancelarię Sejmu, IPN i Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne rozdano między pozostałych laureatów i finalistów XLIV Olimpiady Historycznej. Ponadto przedstawiciele V LO w Krakowie otrzymali ufundowaną przez Wydawnictwo „Nowa Era” nagrodę dla szkoły najbardziej zaangażowanej w szerzenie idei olimpijskiej rywalizacji w zakresie historii.
Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej wyraża głębokie podziękowanie dla wszystkich osób i instytucji, które swoim zaangażowaniem wsparły organizację zmagań olimpijskich dla miłośników historii ze szkół ponadgimnazjalnych z obszaru całego kraju.
