Olimpiada Historyczna ma charakter zawodów indywidualnych realizowanych zgodnie z regulaminem i harmonogramem Olimpiady w czasie trzech etapów: szkolnego, okręgowego i centralnego, zróżnicowanych pod względem wymaganego od uczestników zakresu wiedzy i umiejętności.
Zawody I etapu składają się z eliminacji ustnych oraz pisemnych, polegających na samodzielnym przygotowaniu pracy pisemnej przez uczestników. Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności wymaganych od uczniów biorących udział w zawodach I etapu odpowiada poziomowi wymagań Podstawy programowej przedmiotu Historia dla szkół ponadpodstawowych (zakres rozszerzony), wystarczających do uzyskania oceny bardzo dobrej na zakończenie nauki przedmiotu:
a) w zakresie wiedzy:
– uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia zawarte w Podstawie programowej (zakres rozszerzony);
– opanował materiał zawarty w Podstawie programowej (zakres rozszerzony).
b) w zakresie umiejętności:
– precyzyjnie posługuje się terminologią historyczną;
– samodzielnie rozwiązuje zadania programowe.
c) w zakresie postaw:
– wykazuje zainteresowanie przeszłością własnego regionu, kraju;
– posiada system wartości oparty na tradycjach kultury i wzorcach osobowych;
– prezentuje postawę otwartości wobec innych tradycji, szacunku i tolerancji.
A. ELIMINACJE PISEMNE
Eliminacje pisemne zawodów I etapu polegają na samodzielnym przygotowaniu przez uczniów pracy na jeden z 7 tematów (opublikowanych na stronie internetowej Olimpiady Historycznej
w dniu wskazanym w Harmonogramie Olimpiady) odpowiadających następującym specjalnościom: 1) starożytność, 2) średniowiecze, 3) epoka nowożytna, 4) historia XIX wieku – do 1918 r., 5) historia XX wieku – po 1918 r., 6) historia parlamentaryzmu w Polsce, 7) historia regionu. Uczeń w czasie podanym w Harmonogramie Olimpiady opracowuje temat. Praca (niezawierająca przypisów), nie licząc strony tytułowej i bibliografii, nie może przekraczać 20 tys. znaków ze spacjami (czcionka Times New Roman, 12, interlinia 1,5, marginesy 2,5 cm). W pracy muszą zostać wykorzystane lektury historyczne (pod pojęciem lektury rozumie się monografie naukowe, popularnonaukowe, artykuły z czasopism historycznych – naukowych i popularnonaukowych), których wykaz musi być załączony w postaci bibliografii umieszczonej na dodatkowej stronie. Praca pisemna powinna wykazać umiejętność samodzielnego gromadzenia informacji, analizy źródeł oraz konstruowania dłuższej wypowiedzi, a także samodzielnej oceny problemu. W zakresie wiadomości powinna wykazać znajomość różnych relacji i ocen historiografii. Prace oceniane są przez nauczycieli wskazanych przez Komisje Szkolne/Międzyszkolne, którzy dokonują oceny pracy pisemnej w skali od 2 do 6, wraz z uzasadnieniem i komentarzem na karcie oceny. Prace niespełniające wymogów formalnych są dyskwalifikowane. Ocen dobrej plus, bardzo dobrej lub celującej, umożliwiających kwalifikację do eliminacji ustnych, nie mogą uzyskać prace zawierające istotne błędy merytoryczne.
`B. ELIMINACJE USTNE
W części ustnej zawodów I etapu uczniowie odpowiadają na trzy pytania:
Eliminacje II stopnia obejmują część pisemną i ustną. Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności uczniów zakwalifikowanych do etapu II odpowiadają wymaganiom Podstawy programowej przedmiotu Historia niezbędnym do uzyskania oceny celującej na zakończenie nauki historii (zakres rozszerzony) w szkole ponadpodstawowej:
a) w zakresie wiedzy:
– uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia wykraczające poza obowiązkowe wymagania programowe (zakres rozszerzony);
– interesuje się nowymi osiągnięciami nauki historycznej.
b) w zakresie umiejętności:
– posługuje się bogatym słownictwem i terminologią charakterystyczną dla nauki historycznej;
– umie korzystać w sposób krytyczny z różnorodnych źródeł historycznych;
– umie powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami społecznymi poznanymi na innych lekcjach;
– umie analizować dzieje własnego regionu i kraju w powiązaniu z dziejami powszechnymi.
c) w zakresie postaw:
– wykazuje zainteresowanie przeszłością własnego regionu, kraju;
– ma system wartości oparty na tradycjach kultury i wzorcach osobowych;
– prezentuje postawę otwartości, szacunku i tolerancji wobec innych tradycji;
– prezentuje własne poglądy nt. tradycji i dziedzictwa kulturowego oraz potrafi skutecznie ich bronić;
– wykazuje poszanowanie dla odmiennych sądów i opinii.
A. ELIMINACJE PISEMNE
W części pisemnej uczniowie piszą wypracowanie na jeden z 6 tematów ustalonych przez Komitet Główny dla wszystkich okręgów, obejmujących następujące specjalności: 1) starożytność, 2) średniowiecze, 3) epoka nowożytna, 4) historia XIX wieku – do 1918 r., 5) historia XX wieku – po 1918 r., 6) historia parlamentaryzmu w Polsce. Eliminacje pisemne trwają 180 minut.
Oceny najwyższe: dobry plus, bardzo dobry i celujący, mogą uzyskać prace bez istotnych błędów merytorycznych. Muszą one zawierać samodzielną analizę i ocenę problemu postawionego w temacie, a ich autorzy powinni wykazać się znajomością różnych źródeł informacji, opinii
i ocen historiografii. Uczniowie powinni wykazać się umiejętnością selekcji i syntezy materiału oraz konstruowania dłuższych form wypowiedzi. Prace pisemne na II etapie oceniane są przez eksperta i Przewodniczącego Komitetu Okręgowego, którzy dokonują oceny pracy pisemnej
w skali od 2 do 6, wraz z uzasadnieniem i komentarzem na karcie oceny.
B. ELIMINACJE USTNE
Do eliminacji ustnych zawodów II etapu zostają zakwalifikowani uczniowie, którzy z pracy pisemnej uzyskali ocenę co najmniej dobrą. W części ustnej uczniowie odpowiadają na pytania:
Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności laureatów i finalistów eliminacji III stopnia wykraczają poza wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla przedmiotu historia (III etap edukacyjny, zakres rozszerzony). Zawężone do wybranej przez uczestnika specjalności, zadania eliminacji centralnych odpowiadają poziomowi wymagań (efektów kształcenia) określonych w standardach kształcenia dla studiów I stopnia dla kierunku historia:
a) w zakresie wiedzy:
– uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia z zakresu wybranej specjalności na poziomie treści nauczanych na studiach I stopnia kierunku historia;
– uczeń ma świadomość istnienia różnych opinii i dyskusji naukowych na temat zagadnień z zakresu wybranej specjalności.
b) w zakresie umiejętności:
– posługuje się słownictwem i terminologią właściwą dla naukowego opisu treści z zakresu wybranej specjalności;
– umie interpretować teksty źródłowe w języku polskim i wykorzystywać je w sposób krytyczny, odwołując się do szczegółowej wiedzy z zakresu wybranej specjalności.
c) w zakresie postaw:
– uczeń jest świadomy swoich obowiązków wobec ojczyzny wynikających z posiadania głębokiej wiedzy historycznej;
– uczeń darzy szacunkiem tradycję i dziedzictwo kulturowe, potrafi określić ich wartość i unikatowość;
– uczeń wykazuje postawę gotowości do podjęcia aktywnych działań na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa historycznego.
Eliminacje etapu III (centralnego) obejmują:
